Struzikowska-Marynicz Psycholog » Rozwój po traumie

Czym są zdarzenia traumatyczne?

Zdarzenia traumatyczne są wydarzeniami, pod wpływem których doświadczamy silnego stresu oraz które będąc dla nas nagłymi i zagrażającymi wydarzeniami, uderzają w nasze poczucie bezpieczeństwa w świecie i w relacjach społecznych, godząc w potrzebę przewidywalności świata, dostrzegania w nim sprawiedliwości. Wydarzenia te są często zagrażające naszemu zdrowiu, życiu oraz bezpieczeństwu, są przez nas niechciane, zdarzają się wbrew naszej woli czy też mimo naszych intencji starań, tak że w momencie ich wystąpienia nie potrafimy się przed nimi uchronić. Trauma jest procesem reakcji i powikłaniem pierwszych strategii radzenia sobie z wydarzeniami, które wywołały w nas silny stres i poczucie zagrożenia. Jest nie tylko punktem zwrotnym- wydarzeniem które nami wstrząsnęło ale również procesem radzenia sobie z traumatyzującymi nas okolicznościami. Jej skutkami może być cierpienie, rozwój chorób psychosomatycznych, rozwinięcia się potraumatycznych zaburzeń psychicznych, zaburzeń funkcjonowania psychospołecznego a nawet śmierć, ale również trauma i radzenie sobie z nią może prowadzić do wzrostu potraumatycznego. Wzrost potraumatyczny rozumieć można jako proces zdrowienia i rozwoju po zdarzeniu traumatycznym, które przepracowane zostało jako doświadczenie stanowiące punkt startu dla dalszej zmiany, czyli przestrzeń dla rozwoju osobistego, zapoczątkowana przez wydarzenie traumatyczne.

Dlaczego trauma tak bardzo nas dotyka?

Ponieważ trauma godzi w nasze najgłębsze i najbardziej podstawowe potrzeby, jak potrzeba bezpieczeństwa, samostanowienia, wpływu i podmiotowości. Uderza ona w nasze fundamentalne prekonania ,do których według badaczki R. Janoff-Bulman należą przekonania o tym, że świat jest dobry, sprzyjający i bezpieczny, podobnie jak ludzie są z natury życzliwi. Do drugiej grupy przekonań należą te dotyczące sprawiedliwości, że pomimo nieprzewidywalnych dla nas zdarzeń mogą one mieć niepoznany dla nas sens, nieprzypadkowość oraz być w jakiś sposób sensowne i kontrolowane, gdyż potrzeba sensu, odkrywania go i wyjaśniania z jego pomocą wydarzeń, których bywamy uczestnikami pozwala nam się adaptować i ustosunkowywać do relacji, świata a także wobec siebie samych, stąd terapia sensem (logoterapia) ma podstawy dla swoich założeń i oddziaływań. Ostatnią grupą przekonań, które pragniemy wyrażać są te dotyczące myślenia o samym sobie, bazujące na naszej naturalnej potrzebie doświadczania siebie jako kogoś z natury kompetentnego, zasługującego na szacunek, szczęściem, miłość, spokojne życie oraz na bycie osobą dobrą. Przekonania te kształtowana są w cyklu życia a ich poziom pozytywności jest zróżnicowany, podobnie jak sposób doświadczania świata i tego, co nieprzewidywalne, nagłe i silnie burzące dotychczas wypracowany przez nas ład i porządek, w którym czuliśmy się bezpieczni, kompetencji i posiadający wpływ na własne życie, być może szczęśliwi. Stąd to, co dla jednych traumą nie jest, dla innych jest nią niewątpliwie, ponieważ nie istnieje żaden obiektywny i wyczerpany katalog traum. Każdy z nas kryzys przeżywa w osobisty sposób, swój własny i przeżycia, emocje i uczucia każdego z nas są wówczas jak najbardziej autentyczne. Nie należy ich lekceważyć, przyznawać ani też odbierać prawa do przeżywania lęku, cierpienia, smutku, złości, żalu, poczucia bezradności, zaskoczenia, nie można odbierać innym prawa do przeżywania tego, co przeżywają, tylko dlatego, że my czy inne osoby w takiej samej sytuacji poradziły sobie inaczej, naszym jedynie subiektywnym zdaniem „lepiej”, „szybciej”. Uszanowanie indywidualnego, związanego z naszą strukturą osobowości, czyli temperamentalnymi predyspozycjami czy doświadczeniami, na jakich podstawie posiadamy pewną wiedzę i przekonanie o świecie, tempa i sposobu radzenia sobie z kryzysem, stwarza przestrzeń do poradzenia sobie z nim w sposób samodzielny, wyzwalający potencjał i autentyczny, uwalniający kontakt z zasobami, zamiast obciążenia krytyką, oczekiwaniami i stygmatyzującymi wtórnie ocenami. Powodem różnic w doświadczaniu sytuacji trudnych, które u jednych osób wywołują traumę, a u innych nie, jest różnica w sposobie doświadczania i indywidualnych predyspozycjach oraz wcześniejszej historii radzenia sobie przez osobę z kryzysowymi wydarzeniami. Istotną jest to, czy doświadczenie jest interpretowane przez jednostkę jako głęboko sprzeczne z jej podstawowymi przekonaniami o sobie samej i o otaczającym ją świecie. Trauma podważa bardzo mocno takie przekonania, skutkując niejednokrotnie utratą poczucia bezpieczeństwa i zmianami w sposobie myślenia oraz postrzegania siebie i otaczającej osobę rzeczywistości społecznej w sposób dewaluujący wartości i przeżywanie siebie jako kogoś nie zasługującego na szacunek, przestrzeń czy też na szczęśliwe życie.

Rola ujawnienia traumy i narracji na jej temat.

Snucie własnej opowieści o tym, co nas spotkało jest niepowtarzalne, ważne i nie podlegające ocenie. Niektóre z badań prowadzonych w obszarze traumy wskazują, że wyższy wzrost potraumatyczny oraz niższą deprecjację własnych przeżyć, wartości i potrzeb wykazywały te osoby, które o swojej traumie mogły opowiedzieć, co pozwoliło im na lepsze jej zrozumienie, przewartościowanie i nadanie jej własnego sensu. Osobą, która jest odbiorcą narracji o traumie może być niekoniecznie terapeuta, psycholog czy inny specjalista, ale każda osoba, która posiada umiejętność słuchania aktywnego, słuchania ze zrozumieniem i uwagą a także powstrzymywania się od narzucania własnej interpretacji oraz porad. Własna narracja podczas opowiadania o sytuacjach dla nas trudnych pozwala je przewartościować, usłyszeć własne potrzeby, interpretacje, emocje, jak również uporządkować swoje doświadczenia, nadając im spójną formę, co stanowi czynnik korzystny dla dalszego procesu wsparcia i rozwoju osobistego. Czynnikiem leczącym jest rozmowa, przestrzeń na doświadczenie siebie samego, jak również uporządkowanie osobiście ważnych i trudnych doświadczeń, jak również konstruktywna nadzieja dotycząca własnego wpływu na jakość życia oraz przekonania o osobistej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych.

Kontakt

Rozwój po traumie

Kontakt